Thôn Yên Phú nằm giữa những dãy núi đá vôi cao sừng sững xen giữa cánh đồng ngô, lạc của bà con. Nơi đây còn được gọi là làng “đá mọc” khi có hàng trăm khối đá nhũ nhiều hình thù "mọc" lên từ mặt đất, xen giữa cảnh vật và những ngôi nhà xinh xắn. Giữa làng có hồ Yên Phú, nơi diễn ra nhiều cảnh quay trong bộ phim bom tấn “Kong: Skull Island”. Hồ có diện tích khoảng 7ha, xung quanh là cây cối, đặc biệt là 3 phía được che chắn bởi hệ thống núi đá vôi sừng sững khiến nơi đây chẳng khác gì tiên cảnh.
Làng Yên Phú thơ mộng, bình yên.
Bên cạnh làng Yên Phú là hung Ải rộng lớn khoảng 100ha nằm giữa hai bên núi đá vôi và một khe nước. Đến hung Ải vào dịp tháng 4 sẽ bắt gặp cánh đồng ngô, lạc xanh mướt trải dài dưới chân núi. Nếu ở lại Yên Phú trong thời gian này, du khách có thể hòa mình vào thiên nhiên bằng cách cắm trại trên những bãi cát mịn, nướng ngô, thả lưới bắt cá với những người dân thân thiện.
Hai bên hung Ải là những dãy núi đá vôi cao, có nhiều hang động rất đẹp, trong đó có hang Cố Liên với bên trong là cả một không gian rộng lớn, mát dịu. Hang có chiều dài khoảng 100m, rộng từ 25-30m, vòm cao khoảng 20m. Phía cuối hang có lối thông ra ngoài, ánh sáng chiếu vào được. Bên trong hang có nhiều thạch nhũ tạo muôn hình muôn vẻ, hình thù và màu sắc khác nhau.
Cách hang Cố Liên không xa là hang Bong với chiều dài khoảng 150m với nhiều thạch nhũ rất đẹp. Hang có ba cửa ra vào và 1 sân khấu khá lớn. Theo các cụ cao niên xã Trung Hóa kể lại, trong những năm kháng chiến chống Mỹ ác liệt, các đơn vị bộ đội chọn hai hang trên để làm nơi trú quân, biểu diễn văn nghệ, hội họp, cất giấu hàng hóa, vũ khí... Mỗi hang đều có cửa vào, ra riêng. Nếu máy bay Mỹ bắn lấp cửa này thì vẫn còn cửa khác để thoát hiểm.
Vẻ đẹp hoang sơ của thác Vực Tròn.
Ở Yên Phú còn có hang Rục Mòn với chiều dài khoảng 7km nối vào thôn Tăng Hóa, xã Hóa Sơn (Minh Hóa). Cửa hang Rục Mòn khá nhỏ, có dòng suối trong vắt chảy ra. Kết cấu của hang bao gồm hang nước và hang khô. Hang nước là nơi có những dòng suối ngầm trong vắt, mát rượi. Hang khô là “thiên đường” của những khối thạch nhũ lấp lánh với muôn hình muôn vẻ khác nhau.
Từ hang Rục Mòn, khách du lịch còn có thể trải nghiệm khe Nước Đỏ xuyên qua cánh rừng nguyên sinh. Khe nước này bắt nguồn từ biên giới Việt-Lào, chảy qua rừng nguyên sinh về vùng Cá Bời thuộc thôn Yên Phú. Dọc khe có hàng chục thác ghềnh lớn nhỏ, cao thấp khác nhau. Mỗi thác nước mang một vẻ đẹp, sức hấp dẫn riêng cho du khách khi khám phá. Nếu đi từ phía Rục Mòn vào khoảng 1 giờ đồng hồ sẽ gặp thác Vực Tròn rất đẹp. Thác cao khoảng 4m, rộng chừng 7m. Dưới thác là một hồ nước sâu rộng khoảng 100m2 như một cái hồ bơi. Bên trên thác còn có nhiều ghềnh đá, nước trong vắt và chảy quanh năm không bao giờ cạn…
Với tiềm năng du lịch vốn có của thôn Yên Phú, năm 2017, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Đất Xanh Phong Nha mở tuyến du lịch tham quan hồ Yên Phú, hang Rục Mòn. Sau khi mở tuyến, mỗi năm có hàng nghìn lượt khách du lịch nước ngoài và khách nội địa đến với Yên Phú. Từ đầu năm 2023 đến nay đã có trên 1.500 khách du lịch nước ngoài đến đây. Du lịch phát triển nên cuộc sống của bà con trong thôn đã có nhiều đổi thay.
Khách du lịch quốc tế khám phá vẻ đẹp hoang sơ ở Yên Phú, xã Trung Hóa (Minh Hóa).
Anh Đinh Thanh Bình, một người dân ở thôn Yên Phú phấn khởi: “Từ khi hồ Yên Phú, hang Rục Mòn đưa vào khai thác du lịch, tôi xin vào đội porter cho khách nước ngoài còn vợ thì ở nhà nấu ăn, bán hàng cho khách nội địa. Lúc không làm porter thì tôi hỗ trợ khách du lịch, vận chuyển hàng hóa vào Rục Mòn. So với nông nghiệp thì làm du lịch đỡ vất vả hơn, lại cho thu nhập cao hơn”. Sau khi có tour du lịch về làng, vợ chồng anh Bình cũng tự học thêm nghiệp vụ nấu ăn, ngoại ngữ để phục vụ du khách. Nhờ đó, những tháng du lịch cao điểm, gia đình anh cũng kiếm thêm cả chục triệu đồng.
Không chỉ có gia đình anh Bình mà đời sống của hàng chục hộ dân ở thôn Yên Phú cũng đã khá lên nhờ làm du lịch. Hiện, cả thôn có 24 người đăng ký vào đội porter phục vụ khách nước ngoài, nhiều người tham gia hỗ trợ khách trong nước và hàng hóa vào Rục Mòn. Từ khi làng có tour du lịch, các mặt hàng nông sản, sản vật của bà con bán được nhiều hơn, giá cao hơn.
Hang Rục Mòn là điểm đến hấp dẫn nhất tại thôn Yên Phú
Chị Đinh Thị Thanh Tuyền, một người dân thôn Yên Phú phấn khởi: “Nhằm phục vụ khách du lịch, tôi thường làm bồi, ốc hay lấy lạc tươi, ngô non về luộc bán. Gà nuôi trong vườn cũng được bán nhanh hơn, giá cao hơn trước. Chồng tôi hàng ngày đi porter, lúc rảnh rỗi thì ra khe đánh cá, lên rừng lấy măng, bắp chuối… về chế biến món ăn phục vụ cho khách. Nhờ đó, gia đình tôi có tiền để lo cho con cái ăn học”.
Chủ tịch UBND xã Trung Hóa Cao Xuân Dương cho biết: "Để thu hút khách du lịch đến với Yên Phú, xã đã chỉ đạo bà con đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, tạo ra nhiều món ăn dân dã phục vụ du khách. Chúng tôi cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư, bảo đảm công tác an ninh, phương tiện để chở khách tham quan các điểm du lịch. Thời gian tới, xã rất mong các đơn vị khai thác du lịch trên địa bàn quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng, đào tạo cho người dân trong xã để tạo nguồn nhân lực phục vụ du lịch”...
