Trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng pha 3 của các loại vaccine Covid-19 không có nhóm phụ nữ mang thai và cho con bú. Do đó, số liệu nghiên cứu trên nhóm người này khá hạn chế. Việc này dẫn đến những động thái lưỡng lự của các tổ chức y tế về việc quyết định có nên hay không chích ngừa vaccine Covid-19 cho nhóm người trên.
Tuy nhiên, hiện nay, một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ cho con bú nên được chích vaccine Covid-19 vì những lợi ích nó mang lại. Một số loại thuốc không được khuyên dùng trong thời kỳ cho con bú vì chúng có thể truyền qua sữa mẹ và ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh. Ví dụ, các bà mẹ cho con bú không nên dùng Aspirin liều cao. Ngay cả sau khi dùng liều thấp, họ được cảnh báo nên theo dõi trẻ về các dấu hiệu bầm tím và chảy máu.
Một số loại vaccine cũng được xem là có nguy cơ cho nhóm này như ngừa sốt vàng (yellow-fever vaccine) được làm từ virus sống đã làm yếu. Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyên các bà mẹ cho con bú không nên chích vaccine sốt vàng vì lo rằng virus có thể truyền qua đường sữa mẹ và ảnh hưởng xấu đến trẻ.
Tuy nhiên, các vaccine Covid-19 đang được sử dụng cho thấy khá an toàn với người cho con bú. Vaccine sử dụng mRNA như của Pfizer/BioNTech hoặc Moderna cho thấy rất an toàn. Bởi mRNA là phân tử không bền, dễ bị phân hủy sau khi đưa vào người và trình diện kháng nguyên S cho tế bào miễn dịch.
Một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ cho con bú nên được chích vaccine Covid-19 vì những lợi ích của nó mang lại. Ảnh: Silviamariaromeo.
Nhóm nghiên cứu của Golan, Đại học California, San Francisco, Mỹ, sử dụng kỹ thuật RT-PCR để kiểm tra lượng mRNA có trong sữa từ người mẹ được chích ngừa bằng vaccine Moderna hoặc Pfizer (sau khoảng 4-48 giờ). Kết quả là họ không thấy được bất cứ lượng mRNA nào từ vaccine.
Ngoài ra, những loại vaccine được làm từ Adenovirus như AstraZeneca hoặc Jassen (Johnson & Johnson) cũng cho thấy khá an toàn vì chúng đã được biến đổi gene để không thể sinh sản trong cơ thể người. Đến nay, chúng ta cũng chưa có bằng chứng nào về việc chúng có thể truyền từ sữa mẹ sang con qua đường chích ngừa.
Tóm lại, hiện nay, thông tin khoa học cho thấy các loại vaccine Covid-19 kể trên khá an toàn với phụ nữ cho con bú. Ngoài vấn đề lợi ích phòng ngừa bệnh Covid-19 cho mẹ, trẻ nhỏ đang bú mẹ cũng được hưởng lợi. Các kháng thể được tạo ra từ người mẹ sau khi chích vaccine có thể được truyền qua sữa để đến con. Kháng thể có thể ổn định trong suốt thời gian vaccine có hiệu lực. Hơn thế, chúng khá tương đồng với lượng kháng thể có trong máu của người được chích ngừa.
Nghiên cứu của một nhóm nhà khoa học ở Đại học Washington, St. Louis, Mỹ, cho thấy những các kháng thể IgG, IgA kháng SARS-COV-2 có thể tìm thấy trong sữa mẹ từ những người đã chích vaccine của Pfizer/BioNTech đến 8 tháng. Nghiên cứu khác ở Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID) cũng cho kết quả tương tự trên vaccine mRNA của Moderna.
Các nhà nghiên cứu từ lâu đã biết rằng trẻ sơ sinh trong giai đoạn đầu đời không sản xuất được kháng thể để chống lại vi khuẩn và virus có hại hiệu quả cho đến khi chúng đạt 3 hoặc 6 tháng tuổi. Do vậy, việc cho con bú sữa mẹ trong giai đoạn này còn giúp cung cấp các kháng thể để tạo một hệ miễn dịch thụ động cho bé, chống lại mối đe dọa tiềm ẩn.
Nhân viên y tế tiêm vaccine Covid-19 cho người dân. Ảnh: Phạm Ngôn.
Trong đại dịch Covid-19, dựa trên các số liệu hiện có, chúng ta thấy rằng hều hết trẻ em (dưới 18 tuổi) đều mắc bệnh Covid-19 với triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Tuy nhiên, trong nhóm này, trẻ dưới 2 tuổi có tỷ lệ nhập viện cao hơn, có thể do hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh.
Do vậy, các nhà khoa học hy vọng rằng việc truyền kháng thể từ mẹ đã được chích ngừa sang cho con sẽ giúp cải thiện tỷ lệ bệnh nặng ở trẻ sơ sinh.
Các nghiên cứu trong lĩnh vực này vẫn chưa có nhiều để làm sáng tỏ tất cả thắc mắc liên quan việc chích ngừa vaccine Covid-19 ở bà mẹ đang cho con bú. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã cho thấy tính an toàn, lợi ích cho cả mẹ và con.
Vì vậy, các tổ chức y tế trên thế giới vẫn đang khuyến khích bà mẹ cho con bú chích ngừa vaccine Covid-19 nếu đến lượt của mình. Họ cũng không cần phải dừng cho con bú sau khi chích vaccine.
Bài viết do TS Nguyễn Hồng Vũ, Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, Mỹ, Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím, cung cấp thông tin.
Tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ
