Phản ứng nhanh, dễ tiếp cận
Hơn 10 ngày học tập ở thành phố Hyderabad, bang Telangana, miền Nam Ấn Độ, chúng tôi rất ngạc nhiên bởi mỗi lần ra phố đều gặp nhiều nữ cảnh sát đi tuần trên đường. Các nữ cảnh sát ở đây gây ấn tượng mạnh bởi khuôn mặt khả ái, thanh thoát với đôi mắt sâu hút hồn như minh tinh màn bạc và dáng người cao đậm. Tuy đi lại oai vệ, với giọng nói to, dõng dạc và đầy quyền uy, nhưng họ lại rất tận tình, cẩn thận trong việc hướng dẫn hoặc trợ giúp mọi người khi cần thiết. Nhiều nữ cảnh sát mà chúng tôi gặp tâm sự rằng, họ thuộc SHE Team - một bộ phận của lực lượng cảnh sát thành phố tăng cường an toàn và bảo đảm an ninh cho cho nữ giới, cũng như nỗ lực ngăn chặn tình trạng tảo hôn ở bang.
Các thành viên của SHE Team làm việc theo nhóm nhỏ để bắt giữ những kẻ trêu ghẹo, theo dõi và ấy rối phụ nữ trên đường phố. Vì vậy, họ thường xuyên hoạt động, tuần tra ở các khu vực công cộng sầm uất tại Hyderabad. Nếu nhận được khiếu nại hay đề nghị hỗ trợ, giúp đỡ qua mạng xã hội, họ cũng sẽ ngay lập tức có mặt để giải quyết.
Chương trình nhận thức về SHE Team được tiến hành cho cả học sinh, sinh viên.
Theo thống kê mới nhất của Sở Cảnh sát thành phố Hyderabad, từ tháng 1 đến nay, SHE Team đã bắt giữ 39 người có hành vi quấy rối phụ nữ tại nơi công cộng. Cụ thể, những người này bị phát hiện có các hành vi tục tĩu, sờ soạng phụ nữ ở một số khu vực đông người trong thành phố gồm: triển lãm Nampally, Charminar, bến xe buýt, khu diễu hành trong lễ hội Diều, quảng trường nhân dân... Đến nay, 10 trường hợp trong số 39 người này đã bị kết tội, bị phạt tù 3 ngày và phạt 250 rupee. 3 người còn lại đã được thả sau khi được nhận cảnh cáo và 26 trường hợp còn lại đang chờ ngày ra tòa.
Ủy viên cảnh sát thành phố Dara Kavitha, người phụ trách SHE Team của Hyderabad cho hay, chính quyền bang Telangana cam kết đảm bảo thành phố Hyderabad trở thành nơi an toàn cho phụ nữ. Vì vậy, họ thực hiện chính sách không khoan nhượng đối với những kẻ quấy rối. 100 đội của SHE Team đang làm việc dưới sự giám sát trực tiếp của Ủy viên cảnh sát Dara Kavitha. Và, ngoài việc nhận, giải quyết các khiếu nại, SHE Team còn thường xuyên thực hiện các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cho phụ nữ ở Hyderabad trong việc tự bảo vệ mình và thông báo cho nam giới biết về hậu quả của việc trêu chọc hoặc quấy rối tình dục cũng như các luật nghiêm ngặt hiện có để bảo vệ phụ nữ ở nơi công cộng, trên đường đi và tại nơi làm việc.
Bên cạnh hoạt động tuần tra, giải quyết khiếu nại, SHE Team thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về bảo vệ, bảo đảm an toàn cho phụ nữ.
Bảo đảm an toàn
Các sáng kiến trong hành động của SHE Team đến nay luôn nhận được sự ủng hộ của người dân. Chẳng hạn, hồi cuối năm ngoái, đội SHE Team phụ trách an toàn trên đường sắt đã thực hiện kế hoạch mồi nhử. Tức là, các nữ sĩ quan cảnh sát cải trang thành hành khách, di chuyển lẫn trong đám đông người đi lại trên tàu để phát hiện những kẻ quấy rối phụ nữ. "Chúng tôi di chuyển như những hành khách bình thường và bật camera gắn trên người. Tôi đang đi từ Nagar đến Dilsukhnagar. Một người đàn ông trung niên bị bắt quả tang khi chạm vào người một phụ nữ ở chỗ không thích hợp, trên tàu điện ngầm đông đúc. Ông ta đi trong khoang tàu dành cho nữ và nhìn chằm chằm vào họ. Chúng tôi đã can thiệp đúng lúc và đưa ông ta về đồn”, nữ cảnh sát Usha Rani kể.
Cũng theo lời của Usha Rani, mỗi ngày, họ phải làm việc tuần tra từ 10h đến 22h, trên nhiều loại hình vận tải khác nhau. “Chúng tôi hoạt động với 7 nhóm và trọng tâm là các địa điểm có đông người. Trong những tháng gần đây, sự hiện diện của chúng tôi đang được cả ban quản lý tàu điện và hành khách ủng hộ. Mục tiêu chính của chúng tôi là tạo ra một môi trường nơi an toàn, nơi mọi phụ nữ có thể đi du lịch mà không sợ bị quấy rối hoặc trở thành nạn nhân của nạn hiếp dâm. Nhờ vào hoạt động kiểm soát chủ động ở nơi công cộng, chúng tôi đã gửi hồ sơ cảnh cáo 244 trường hợp trong 3 tháng cuối năm 2023. Chúng tôi cũng hiểu rằng, nhiều phụ nữ dù là nạn nhân của nạn quấy rối nhưng vẫn cảm thấy bất an khi phải khởi kiện những kẻ đã gây ra điều không hay với họ. Vì vậy, chúng tôi thường xuyên kêu gọi mọi phụ nữ liên hệ với đường dây trợ giúp nếu họ bị quấy rối. Các chi tiết và danh tính của họ đều được giữ kín”.
SHE Team ra mắt hệ thống khiếu nại bằng quét mã QR trên tàu điện ở Hyderabad năm 2021.
Trong khi đó, Swati Lakra - người từng đứng đầu SHE Team của bang Telangana khi đơn vị này mới thành lập thì chỉ ra rằng, một trong những đặc điểm độc đáo của SHE Team, ngoài việc đề cao quyền riêng tư và sự thoải mái của người khiếu nại, mỗi đội đều được yêu cầu phải có ít nhất 2 nữ cảnh sát. Bà Swati Lakra khẳng định, với các trường hợp được xác minh để đảm bảo rằng chúng là thực, “điều quan trọng nhất là khi có đơn thỉnh cầu được gửi đến, nó phải được giải quyết với thái độ cởi mở, thay vì có sự nghi ngờ hoặc định kiến”.
“Các cảnh sát nói rằng, nhiều phụ nữ không muốn đến đồn cảnh sát hoặc văn phòng SHE Team vì họ cảm thấy ngượng ngùng, hoặc bị đe dọa, hoặc lo lắng rằng ai đó có thể nhận ra mình. Họ cũng không muốn gặp nhau tại nhà, trường đại học hoặc nơi làm việc vì muốn giữ bí mật vấn đề. Vì vậy, chúng tôi chọn gặp họ gặp ở địa điểm thứ ba hay ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào họ muốn. Đôi khi, người khởi kiện chỉ ngồi trong xe của chúng tôi và nói chuyện riêng với một nữ cảnh sát, trong khi các sĩ quan khác đợi ở khoảng cách xa”, Swati Lakra cho biết.
Một trụ sở của SHE Team ở Hyderabad.
Trao quyền cho phụ nữ
Tên gọi của SHE Team là chữ viết tắt của các từ: an toàn (safe), sức khỏe (health) và môi trường (environment). Đơn vị này được thành lập ngày 24/10/2014 theo sáng kiến mà Thủ hiến đầu tiên của bang Telangana K. Chandrashekar Rao đưa ra. Khi đó, ông K.Chandrashekar rất ấn tượng với những hoạt động tương tự của các nữ cảnh sát ở Singapore và quyết định áp dụng nó tại bang Telangana. Đến nay, cả chính quyền bang Telangana và thành phố Hyderabad đều thừa nhận, sáng kiến SHE Team là một bước quan trọng nhằm tăng cường khả năng giải quyết khiếu nại của phụ nữ và nâng cao sự tự tin của nữ giới khi tố cáo tội phạm. Đến nay, trên toàn bang Telangana có gần 400 đội SHE Team gồm các nữ sĩ quan có tay nghề cao, được đào tạo bài bản.
Đội SHE Team đầu tiên ban đầu chỉ gồm 4-5 cảnh sát cả nam lẫn nữ và làm việc bí mật. Họ đóng vai trò là đơn vị đầu tiên tiếp nhận các khiếu nại của phụ nữ, nhanh chóng giải quyết các cuộc gọi báo nguy đến phòng điều khiển. Điều này đảm bảo rằng các vấn đề khẩn cấp được xử lý kịp thời, cung cấp hỗ trợ ngay lập tức cho những người có nhu cầu. Sau này, trách nhiệm của SHE Team vượt ra ngoài việc trả lời các khiếu nại. Họ chủ động tuần tra các khu đất trống và các khu vực từng nhận được báo cáo về các trường hợp trêu chọc, quấy rối phụ nữ. Bằng cách này, SHE Team tạo ra một môi trường nơi phụ nữ cảm thấy được bảo vệ và an toàn hơn.
Một đội SHE Team ở Hyderabad.
Điểm đáng chú ý nữa là SHE Team đã làm thay đổi lớn trong nhận thức về nữ giới trong lực lượng cảnh sát. Nhờ vào hiệu quả hoạt động của SHE Team mà số lượng nữ giới được bổ nhiệm làm cán bộ cấp cao trong các đồn cảnh sát ở Hyderabad nói riêng và Telangana nói chung ngày càng tăng. Chẳng hạn, trong năm 2023, có ít nhất 5 nữ sĩ quan cảnh sát được bổ nhiệm là người đứng đầu đồn cảnh sát ở Hyderabad. Trước đó, vào năm 2022, con số này chỉ là 2. Dommata Debora, người phụ trách một đồn cảnh sát ở Hyderabad từ năm 2022 cho hay, khi nhận nhiệm vụ này, trách nhiệm làm vợ, làm mẹ, làm dâu của bà vẫn không thay đổi. Nhưng, nếu như trước đây, nhiều gia đình Ấn Độ không thích con gái theo nghề cảnh sát thì đến nay, hầu hết các nữ cảnh sát mà bà biết đều được gia đình ủng hộ hoặc khuyến khích tham gia lực lượng.
Rõ ràng, những nỗ lực không mệt mỏi của SHE Team không chỉ là điển hình của hoạt động trị an cộng đồng mà còn là cách tạo nên sự tin tưởng để trao quyền nhiều hơn cho nữ giới trong lực lượng cảnh sát ở Ấn Độ. Và, bằng cách đóng vai trò là người ứng phó đầu tiên cho phụ nữ, SHE Team đang tạo dựng được sự tự tin, đảm bảo rằng không có khiếu nại nào của phụ nữ bị bỏ qua. Cách tiếp cận chủ động của đơn vị này trong việc ngăn chặn và nâng cao nhận thức của người dân đang định hình một ngày mai an toàn hơn cho tất cả mọi người.
Sông Thương (Từ Telangana, Ấn Độ)
